Бугун, 23 октябрь куни Олий Мажлис Сенати ялпи мажлисида "Давлат сирларини сақлаш тўғрисида"ги қонуннинг янги таҳрири маъқулланди.
Мажлисда Сенатнинг Мудофаа ва хавфсизлик масалалари қўмитаси раиси ўринбосари Толибжон Мадумаровнинг таъкидлашича, 1993 йилда қабул қилинган қонуннинг амалдаги таҳрири таҳлил қилинганда, такомиллаштирилиши лозим бўлган нормалар белгиланган.
Хусусан, қонуннинг амалдаги таҳририда давлат сирларини ҳимоя қилиш соҳасидаги органларнинг ваколатлари, махфийлик даражаси, маълумотларни махфийлаштириш муддати ва давлат сирларидан фойдаланишга рухсат бериш белгиланмаган. Шу сабабли давлат сирларидан фойдаланиш ва улар билан ишлашнинг ҳуқуқий асослари турлича талқин қилинади.
Давлат сирлари билан ишлаш ва уларни ҳимоя қилиш тартиби, махфийлик режимини таъминлаш ва махфий режимда ишлашни тартибга солиш Вазирлар Маҳкамасининг махфий қарорлари асосида тасдиқланди. Бу эса Ўзбекистон фуқаролари, чет эл фуқаролари ва фуқаролиги бўлмаган шахсларнинг давлат сирларидан фойдаланиш ҳуқуқлари ҳақида етарли даражада хабардор эмаслигига олиб келмоқда.
Шунингдек, амалдаги қонунда давлат сирлари билан танишишга рухсат бериш тартиби, махфийлаштирилмайдиган маълумотлар рўйхати, давлат сирларини бошқа давлатлар билан ўзаро алмашиш механизми тартибга солинмаганлиги қайд этилди.
Бундан ташқари, давлат сирига тааллуқли маълумотларни ошкор қилиш муддатлари назарда тутилмаган. Натижада архивларда маънавий эскирган, долзарб бўлмаган кўплаб ҳужжатлар тўпланиб, уларнинг тақдири ҳал этилмай қолмоқда.
Қонунчиликдаги ушбу ва бошқа бўшлиқларни бартараф этиш мақсадида Давлат хавфсизлик хизмати томонидан янги таҳрирдаги "Давлат сирларини сақлаш тўғрисида"ги қонун ишлаб чиқилди.
Ҳужжат билан давлат сирлари соҳасидаги ягона давлат сиёсати президент томонидан белгиланиши, шунингдек, Вазирлар Маҳкамаси, ДХХ ва давлат сирларидан фойдаланувчи бошқа ташкилотларнинг соҳадаги ваколатлари аниқ белгиланиши белгиланмоқда. Илгари ваколат фақат ДХХда бўлган.
Давлат аҳамиятига молик сирга киритилиши лозим бўлган маълумотлар тоифаларининг рўйхати тасдиқланди:
- ҳарбий соҳа;
- ташқи сиёсат ва ташқи иқтисодий соҳалар;
- разведка ва контрразведка, тезкор-қидирув фаолияти ва давлат хавфсизлигининг бошқа соҳаларига оид маълумотлар;
- иқтисодий, таълим, фан ва техника соҳаларидаги маълумотлар.
- ташқи сиёсат ва ташқи иқтисодий соҳалар;
- разведка ва контрразведка, тезкор-қидирув фаолияти ва давлат хавфсизлигининг бошқа соҳаларига оид маълумотлар;
- иқтисодий, таълим, фан ва техника соҳаларидаги маълумотлар.
Ҳозирги вақтда ушбу рўйхат ҳукуматнинг 1994 йилдаги қарорида "махфий" белгиси остида кўрсатилган.