Аввалроқ ADM Jizzakh бош директори Дониёр Давлетяров электромобиллар импорти учун божларни қайтаришни таклиф қилган эди. Унинг сўзларига кўра, Ўзбекистон автомобиль бозори тўлиб кетгани боис жисмоний шахслар томонидан олиб келинган автомобилларни олиб киришни тартибга солиш зарур. Шунингдек, автотранспорт воситаларини расмий дилерлар орқали олиб кириш тартибини тиклашни таклиф қилди.
Шунингдек, Дониёр Давлетяров маҳаллий автомобиль ишлаб чиқарувчиси 60 дан ортиқ техник талабларга жавоб бериши кераклигини таъкидлади. Импорт қилинган автомобиль, соддалаштирилган сертификатлаш тартибидан ўтгандан сўнг, маҳаллий стандартларга жавоб бермайди.
Савдо-саноат палатаси раиси Даврон Ваҳобов бу масала синчиклаб ўрганилиб, бу борада ўз фикрини билдирди.
Унинг сўзларига кўра, электромобилларни импорт қилиш бўйича жаҳон тажрибаси ўрганилганда, етакчи хорижий мамлакатларда Хитойда ишлаб чиқарилган электр транспорт воситаларига миллий иқтисодиётни ҳимоя қилиш мақсадида қўшимча божлар жорий этилгани маълум бўлди.
Жумладан, Жаҳон Савдо Ташкилотига аъзо мамлакатларда қуйидаги нотариф божлари ўрнатилди: АҚШда - автомобиль нархининг 102,5 фоизи, Европа Иттифоқи мамлакатларида - 38,1 фоиз, Туркияда - 50 фоиз, Бразилияда 2024 йилда 10 фоизгача, 2026 йилдан эса 35 фоизгача.
Бундан ташқари, Туркияда Хитой электр транспорт воситаларига 10 фоиздан 50 фоизгача қўшимча божлар киритгандан сўнг, BYD бу мамлакатда 1 миллиард долларлик завод қуришга қарор қилди.
“Нол тариф ставкаларини сақлаб қолиш Хитой электромобилларини тегишли техник хизмат кўрсатмасдан ва ҳеч қандай кафолатларсиз мамлакатимизга оммавий равишда олиб киришига олиб келади”, — дейилади хабарда.
Alixpartners консалтинг компанияси маълумотларига кўра, Хитойдаги 137 электромобил компанияларидан фақат 19 таси 2030 йилга бориб даромадли бўлиб қолади. Табиийки, банкрот бўлган компаниялар ўзларининг электромобилларини божхона тўловлари бўлмаган мамлакатларга жорий этишга ҳаракат қилишади. Истеъмолчилар маҳаллий шароитга мослаштирилмаган ва сифатли хизмат кўрсатиш имконияти бўлмаган электр транспорт воситаларини сотиб олиб, катта харажатларга дуч келиши мумкин.
Даврон Ваҳобов бутун дунёда аккумуляторларни қайта ишлаш масаласи долзарб бўлиб бораётганига ҳам эътибор қаратди. Ҳозирда Ўзбекистонда бу йўналишда бирорта ҳам лойиҳа мавжуд эмас. Унинг сўзларига кўра, электромобиллар учун тўловларни гибрид автомобиллар билан тенглаштириш, аккумуляторларни қайта ишлаш лойиҳалари учун маблағ яратиш ва янги технологияларни жалб қилиш зарур.
“Келгусида амалга оширилаётган барча ислоҳотлар ва қабул қилинаётган қарорлар иқтисодиётимизни юксалтириш, юртимиз фаровонлиги ва халқимиз фаровонлигини оширишга қаратилган”, — дейилади хабарда.