Венгрия ўз энергия эҳтиёжларини қондириш учун атом энергиясидан фаол фойдаланадиган мамлакатлардан бири ҳисобланади. Пакш атом электр станциясининг барқарор ишлаши, шунингдек, мазкур инфратузилманинг доимий ривожланиши ва модернизация қилиниши Венгрияни ушбу соҳада тажрибали ҳамкорга айлантиради. Ўз атом энергетикасини ривожлантиришга интилаётган Ўзбекистон Венгриядан тажриба ва билим олиши мумкин.
Пакш атом электр станцияси 1982 йилда ишга туширилган. Бугунги кунда Пакш мамлакатдаги электр энергиясининг 50 фоиздан ортиғини ишлаб чиқаради. Пакшда 4 та реактор мавжуд бўлиб, уларнинг умумий қуввати 1,9 ГВт ни ташкил қилади. Бундан ташқари, мамлакатда бешинчи ва олтинчи энергоблоклар қурилиши олиб борилмоқда.
Ҳозирда Ўзбекистон атом электр станциясини қуришга фаол тайёргарлик кўрмоқда: АЭС қурилиши мўлжалланаётган майдон ўрганиб чиқилди, оптимал технологик ечимлар аниқланди.
Ўзбекистон ва Венгрия Венгриянинг қуруқ совитиш технологиясидан фойдаланишга келишиб олди. Сув ресурслари чекланган Ўзбекистон учун қуруқ совитиш технологиясини жорий этиш оптимал ва қимматли ечим бўлиши мумкин.
«Ўзатом» атом энергетикаси, ядро технологиялари, фан, кадрлар тайёрлаш ва инновациялар бошқармаси бош мутахассиси Мақсуд Худойбердиев ушбу технология ҳақида маълумот берди.
Қуруқ совитиш тизими дунёда биринчи Венгрияда ишлаб чиқилган. 1950 йилнинг бошида EGI компанияси томонидан ихтиро қилинган Геллер (Heller) тизими қуруқ совитиш учун энг яхши танлов сифатида бутун дунёда тан олинган. У қазиб олинадиган ёқилғи, биомасса ва атом электр станцияларида ишлайдиган электр станциялари учун қўлланилади. Бугунги кунда ундан юзга яқин иссиқлик электр станцияларида фойдаланилмоқда. Илк бор Кола атом электр станциясида қўлланилган технология ҳали ҳам ўз ишини давом эттирмоқда.
Қуруқ совитиш технологияларидан бири бўлган «Ҳаво-конденсацион ўрнатма»си Ўзбекистонда Навоий иссиқлик электр станциясида қўлланилади. Ўтган йиллар давомида технология ишончли, хавфсиз, кам капитал ва операцион харажатлар билан ўзини кўрсатди.
«Марказий Осиё минтақасида сув ресурсларининг танқислиги ва АЭСнинг узоқ муддат ишлашини ҳисобга олган ҳолда, ENEXIO компаниясининг қуруқ совитиш технологиясини Ўзбекистонда қурилиши режалаштирилаётган АЭС учун қўллаш имкониятлари ўрганиб чиқилди», – дейди Мақсуд Худойбердиев.
Мутахассиснинг сўзларига кўра, 1200 МВт қувватга эга катта АЭС учун қуруқ градирняли совитиш тизими режалаштирилган. У ёки бу турни танлаш ТИА ўтказилгандан сўнг амалга оширилади.
«Экспертларнинг кўпчилиги кичик АЭС учун ҳаво конденсатори билан бўлган совитиш тизимларини афзалроқ деб ҳисоблашини тушуниш керак. Ўзбекистонда атом энергетикасини ривожлантириш – бу узоқ муддатли истиқболда электр генерациясини ривожлантиришнинг стратегик йўналишларидан бири эканлигидан келиб чиқиб, қуруқ совитиш қурилмаларидан фойдаланиш тажрибасини ўрганиш маҳаллий сектор учун қизиқарли ва фойдали бўлади», – деди Мақсуд Худойбердиев.
Қурилиш билан бир вақтда юқори малакали мутахассисларни тайёрлаш ва технологик трансфер муҳим ўринга эга. Бу борада атом энергетикаси бўйича бой тажриба ва муваффақиятли ривожланиш тарихига эга Венгрия Ўзбекистон учун ишончли ҳамкор бўлади.
«Атом энергетикаси соҳасида бир неча ўн йиллик тажрибага эга бўлганимиз сабабли Венгрияда бўлажак ўзбекистонлик мутахассисларни тайёрлашни бошладик», – деди Венгрия ташқи ишлар ва савдо вазири Петер Сийярто Тошкентга бўлган ташрифи давомида.
Шунингдек, венгриялик мутахассислар семинар ва тренинглар ўтказиш учун Ўзбекистонга келишлари ҳамда ўз тажрибалари ва амалиётлари билан ўртоқлашишлари мумкин. Пойтахтлар ўртасида тўғридан-тўғри авиақатновларнинг мавжудлиги эса ушбу мақсадларни янада самарали амалга оширишга хизмат қилади.
Қулай авиақатновлар венгриялик экспертлар ва консультантларнинг Ўзбекистонга, маҳаллий мутахассисларнинг Венгрияга мунтазам ташрифларини ташкил этишга ёрдам беради. Бу атом энергетикасини ривожлантиришнинг барча босқичларида техник қўллаб-қувватлаш ва консультация беришнинг юқори даражасини сақлаб қолиш ва шу орқали халқаро ҳамкорликни мустаҳкамлашга имкон беради.
Тошкент – Будапешт – Тошкент йўналишидаги тўғридан-тўғри рейслар Qanot Sharq авиакомпанияси томонидан 30 июндан бошлаб йўлга қўйилди. Яқин икки ой давомида авиакомпания парвозларни ҳар якшанба кунлари амалга оширади, 4 сентябрдан эса чоршанба кунларига ҳам яна битта рейс қўшилади.
Рейслар ва чипта нархлари ҳақида батафсил маълумотни +998712279307 ва +998712275771 телефон рақамлари ёки qanotsharq.com сайти орқали билиб олишингиз мумкин.
Instagram: @qanotsharq
Telegram: t.me/qanotsharq
Реклама ҳуқуқи асосида