Европа тикланиш ва тараққиёт банки (ЕТТБ) томонидан эълон қилинган сўнгги "Минтақавий иқтисодий истиқбол" ҳисоботига кўра, Марказий Осиёда иқтисодий ўсиш 2024 йилда 5,4 фоизгача секинлашиши кутилмоқда. Бироқ, 2025 йилда у 5,9% гача ошиши кутилмоқда.
Ҳисоботда қайд этилишича, 2023 йилда Марказий Осиёнинг кўплаб иқтисодиётлари учун муҳим ўсиш омили бўлган Россия билан воситачилик савдоси ҳозирда энг юқори чўққига чиқди. Сўнгги икки йилда вилоятда транспорт, логистика ва экспортга йўналтирилган ишлаб чиқариш қувватларига давлат ва хусусий сармоя киритилиши сезиларли даражада ошди.
Иш ҳақи ва реал даромадларнинг барқарор ўсиши, халқаро ташрифлар ва туризм секторининг ўсиши билан биргаликда истеъмолчи портлаши кучайтирди, бу эса истеъмол молиясидаги технологик ютуқлар билан қўллаб-қувватланди.
Сув ва энергия ресурслари танқислигидан тортиб транспорт ва чегараларни бошқариш муаммоларигача бўлган умумий муаммоларни ҳал қилиш учун минтақавий ҳамкорликнинг сезиларли даражада мустаҳкамланганлиги туфайли минтақалараро савдо, инвестициялар ва туризм ўсишда давом этди. Кенгроқ глобал тенденциялардан сўнг инфляция барча мамлакатларда бир хонали рақамларга тушиб кетди, бу Марказий Осиёнинг аксарият мамлакатлари марказий банкларига иқтисодий ўсиш устуворлигини қайта кўриб чиқиш ва пул-кредит сиёсатини юмшата бошлаш имконини берди.
Ўзбекистонда 2023 йилда ялпи ички маҳсулотнинг реал ўсиши 6,0 фоизни ташкил этди, бу эса кредитларнинг жадал кенгайиши, пул ўтказмаларининг кўпайиши ва хориждан келаётганларнинг кўпайиши ҳисобига таъминланди.
Қайд этилишича, мамлакатда иқтисодий ўсиш мутаносиб бўлиб, унинг асосий омиллари хизмат кўрсатиш соҳаси, қурилиш ва умумий саноатдир. Экспорт тушумлари йирик олтин экспорти, кучли туризм даромадлари ҳамда озиқ-овқат ва саноат маҳсулотлари етказиб беришнинг ўсиши ҳисобига сезиларли даражада ошди.
ЕТТБнинг МИИ ҳисоботида айтилишича, жорий этилган тариф ислоҳотлари энергия субсидияларини камайтиришга ёрдам беради, бу эса давлат харажатларининг ЯИМнинг 1,5 фоиз пунктига қисқаришига олиб келади. Мамлакат иқтисодиёти 2024 йилда 6,5 фоизга, 2025 йилда эса 6,0 фоизга ўсиши прогноз қилинмоқда, бунда асосий инвестициялар ва соф экспорт ўсишнинг муҳим омили ҳисобланади. Хусусийлаштириш ва бозор ислоҳотлари тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни жалб қилиш орқали бу истиқболларни яхшилаши мумкин.
"Бошқа томондан, иқтисодий ўсиш энергия ва сув ресурсларининг сурункали танқислиги туфайли чекланиши мумкин", - дейилади ҳисоботда.
ЕТТБ, шунингдек, Марказий Осиё минтақаси учун 2024-2025 йилларга мўлжалланган давлат сиёсати вазифалари инфратузилма ва бошқарув амалиётини зудлик билан такомиллаштириш, сиёсий жиҳатдан нозик тариф ислоҳотларини амалга ошириш ва умумий ресурслардан фойдаланиш бўйича транспорт, сув ва энергия каби кенг минтақавий келишувга эришишга қаратилган саъй-ҳаракатлардан устун бўлишини кутади.